NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT VỀ DỊ TẬT ỐNG THẦN KINH THAI NHI

Dị tật ống thần kinh thai nhi là một vấn đề đáng quan ngại, đặt ra nhiều thách thức cho bậc phụ huynh. Bài viết của DinoGPT sẽ cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích nhất từ chuyên gia, đồng thời trình gợi ý các biện pháp phát hiện sớm và cách phòng ngừa hiệu quả giúp bảo vệ sức khỏe của thai nhi cũng như mẹ bầu.

Dị tật ống thần kinh thai nhi là gì?

Dị tật ống thần kinh thai nhi là một loại khiếm khuyết phát sinh khi ống thần kinh, cấu trúc cơ bản phát triển từ phôi để hình thành não và cột sống, không phát triển hoặc đóng kín đúng cách.

Quá trình hình thành ống thần kinh bắt đầu từ giai đoạn sớm của thai kỳ và nếu không diễn ra đúng cách, có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe và khuyết tật nghiêm trọng ở thai nhi.

 

Các loại dị tật ống thần kinh thai nhi thường gặp

Dị tật ống thần kinh thai nhi có nhiều loại, mỗi loại gây ảnh hưởng đến sự phát triển của cột sống và não thai nhi theo cách khác nhau. Dưới đây là một số loại dị tật ống thần kinh thường gặp:

Dị tật cột sống chẻ đôi

Đây là trường hợp phần ống thần kinh tạo thành cột sống và tuỷ sống không được đóng lại hoàn chỉnh, gây tổn thương cho tuỷ sống bên trong. Dẫn đến các vấn đề như liệt phần thân dưới, khó vận động, đại tiểu tiện khó khăn, tăng áp lực trong sọ và có thể dẫn đến tử vong nếu nặng.

Dị tật vô sọ

Dị tật vô sọ là trường hợp dị tật ống thần kinh thai nhi nghiêm trọng nhất, não thai nhi không phát triển đầy đủ và không có hộp sọ. Thai nhi thường chết lưu trong tử cung hoặc ngay sau khi sinh.

 

Dị tật thoát vị não, màng não

Xảy ra khi khuyết một phần xương sọ, dẫn đến thoát vị của dịch hoặc tổ chức não, phần não bị lộ ra ngoài xương sọ và chỉ được da bao bọc. Có thể gây tử vong hoặc tạo ra những vấn đề nặng nề về tâm thần và thần kinh nếu được điều trị.

Nguyên nhân gây dị tật ống thần kinh ở thai nhi

Dị tật ống thần kinh ở thai nhi có nhiều nguyên nhân, thường phát triển trong giai đoạn đầu của thai kỳ khi cột sống và não thai nhi đang hình thành:

Thiếu Acid Folic

Axit folic là một loại vitamin B cần thiết cho sự phát triển của ống thần kinh. Thiếu hụt axit folic có thể dẫn đến việc không đóng kín ống thần kinh, tạo điều kiện cho sự phát triển của các dị tật.

Nhiễm sắc thể bất thường

Nhiễm sắc thể bất thường cũng là lý do gây dị tật ống thần kinh thai nhi. Các vấn đề liên quan đến nhiễm sắc thể, như các biểu hiện của hội chứng Down, có thể gây dị tật ống thần kinh.

Do gen di truyền và môi trường

Môi trường ô nhiễm và các yếu tố gen có thể tăng nguy cơ phát triển dị tật ống thần kinh. Hút thuốc lá, tiếp xúc với chất phóng xạ và nhiệt độ cao cũng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của bé.

Do bệnh lý và việc sử dụng thuốc ở mẹ

Những bệnh lý như đái tháo đường, bệnh động kinh hoặc sử dụng một số loại thuốc nhất định trong thai kỳ, đặc biệt là các loại thuốc chống co giật, có thể gây nguy cơ tăng cao về dị tật ống thần kinh thai nhi. Ví dụ các bệnh lý như rubella (sởi Đức) trong thai kỳ có thể gây ra dị tật ống thần kinh.

Biện pháp phát hiện sớm dị tật ống thần kinh

Biện pháp phát hiện sớm dị tật ống thần kinh thai nhi là một quá trình quan trọng giúp xác định và đối phó với vấn đề này ở từng giai đoạn:

• Siêu âm lần đầu ở tuần thứ 8-14: Siêu âm sẽ tập trung kiểm tra cột sống và não thai nhi để phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến tật nứt cột sống hay có các dị tật cột sống khác.
• Xét nghiệm dị tật ở tuần thứ 19-20: Siêu âm sẽ tập trung kiểm tra cột sống và não thai nhi để phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến tật nứt cột sống hay có các dị tật cột sống khác.
• Xét nghiệm nồng độ AFP ở tuần thai thứ 16-20: AFP là một protein được sản xuất bởi thai nhi và dễ dàng kiểm tra trong máu mẹ. Nồng độ AFP không bình thường có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề khác nhau, bao gồm cả dị tật ống thần kinh.
• Uống thuốc chống dị tật thai nhi: Việc bổ sung axit folic, là một biện pháp phòng ngừa quan trọng. Chất này giúp cung cấp chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển của ống thần kinh và giảm nguy cơ phát sinh dị tật.

Phòng ngừa dị tật ống thần kinh thai nhi như thế nào?

 

Dưới đây là một số biện pháp quan trọng giúp giảm nguy cơ dị tật ống thần kinh ở thai nhi:

• Bổ sung axit folic: Bắt đầu từ giai đoạn chuẩn bị mang thai, phụ nữ nên bổ sung axit folic. Đây là một chất dinh dưỡng quan trọng giúp sự phát triển của ống thần kinh. Việc này càng quan trọng trong giai đoạn ban đầu của thai kỳ khi ống thần kinh đang phát triển.
• Chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng: Một chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng là quan trọng để đảm bảo thai nhi nhận đủ chất dinh dưỡng cần thiết. Các thực phẩm như súp lơ xanh, cải làn, đỗ tương, đỗ đỏ, đỗ đen, quả bơ, măng tây và các loại hoa quả thuộc họ cam quýt… nên được bổ sung trong chế độ ăn.
• Tránh các yếu tố độc hại: Phụ nữ mang thai nên tránh tiếp xúc với các chất độc hại như thuốc lá, rượu và chất ô nhiễm. Cũng nên hạn chế tiếp xúc với các chất hóa học có thể gây nguy cơ cho sự phát triển của thai nhi.
• Kiểm soát cân nặng: Cân nặng không kiểm soát có thể tăng nguy cơ dị tật ống thần kinh thai nhi. Mẹ bầu nên duy trì cân nặng khỏe mạnh trong suốt quá trình mang thai với sự giám sát của bác sĩ.
• Chăm sóc sức khỏe trước và sau mang thai: Việc duy trì sức khỏe tốt trước khi mang thai rất quan trọng. Nếu có bất kỳ vấn đề nào, phụ nữ nên thảo luận với bác sĩ để có kế hoạch chăm sóc sức khỏe tốt nhất.

Dị tật ống thần kinh nhi là một rủi ro lớn đối với mẹ bầu. Việc bổ sung axit folic và thực hiện các phương pháp phát hiện sớm đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ và bảo vệ sức khỏe toàn diện của thai nhi từ giai đoạn sớm.

Hy vọng bài viết trên đã giúp bậc phụ huynh có vai trò quyết định trong việc ngăn chặn và giảm thiểu tác động của dị tật ống thần kinh.

Bài viết được thẩm định bởi BS. Nguyễn Ngọc Sáng – Trưởng Module Thận – Niệu,  Nguyên Trưởng Bộ môn Nhi – Đại học Y Dược Hải Phòng